ТОҶИКИСТОН ДАР ДОИРАИ СОЗИШНОМАИ ПАРИЖ БА ШАФФОФИЯТИ ГУСТУРДАИ СОХТОРӢ МЕГУЗАРАД

Тоҷикистон дар доираи Созишномаи Париж ба шаффофияти густурдаи сохторӣ мегузарад. Бо мақсади дастгирии кишвар дар омодагӣ ба гузариш ба шаффофияти сохторӣ аз ҷониби ФАО лоиҳаи нав таҳия шудааст.

Барои амалигардонии лоиҳаи ФАО оид ба баланд бардоштани фаъолияти иқтидори миллӣ дар Тоҷикистон, ки ба таъмини шаффофият мутобиқ бо афзалиятҳои миллӣ равона гардидааст, маблағгузорӣ аз Хазинаи глобалии экологӣ (GEF) дар ҳоли ҳозир интизор меравад.

Ҳадафи лоиҳа аз мусоидат намудан ба ҳукумат, бахши хусусӣ ва доираҳои илмӣ дар такмил додани воситаҳои ҳисоботдиҳии онҳо тавассути татбиқи баҳисобгирии (кадастр)-и муосири сарчашмаҳои партовҳо ва хориҷшавӣ, бо дарназардошти роҳнамоии Гурӯҳи байниҳукуматии коршиносон оид ба тағирёбии иқлим, ҳамзамон гузаронидани дарсҳои омӯзишӣ ва расондани кумаки зарурӣ барои ноилгардии пешравӣ дар шаффофият густурдаи сохторӣ иборат аст.

Муҳокимаи лоиҳа рӯзи 31 майи соли 2022 дар вохӯрии маҷозии ҷонибҳои манфиатдор оғоз гардид. Иштирокчиён дар таҳияи лоиҳа ҷалб гардида, инчунин роҳҳои рушди ҳамкорӣ бо шарикони гуногунро баррасӣ намуданд. Дар чорабинӣ мутахассисони ФАО, мутахассисони Кумитаи ҳифзи муҳити зисти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон (КҲМ), Агентии обуҳавошиносӣ (Гидромет), Вазорати кишоварзӣ ва дигар ташкилотҳо иштирок намуданд.

Созишномаи Париж барои мубориза бо тағирёбии иқлим ва оқибатҳои он равона гардидааст. Тоҷикистон бо имзои ин санад дар қатори дигар кишварҳо уҳдадор шудааст, ки болоравии ҳарорати миёнаи ҷаҳонро дар сатҳи хеле поинтар аз 2 дараҷа нигоҳ дорад.

Барои ноил шудан ба ин ҳадаф, ҳар як кишвар ӯҳдадориҳои инфиродии иқлимиро, ки таҳти унвони Саҳми муайяншуда дар сатҳи миллӣ номгузорӣ шудааст, таҳия кардааст. Ин ҳуҷҷатҳо кӯшишҳои кишварҳои алоҳидаро барои коҳиш додани партовҳо дар сатҳи миллӣ ва мутобиқ шудан ба оқибатҳои тағирёбии иқлим инъикос мекунанд. Илова бар ин, дар Созишномаи Париж муқаррароти дигаре низ мавҷуданд, ки ба коҳиш додани тағирёбии иқлим ва танзими мутобиқшавӣ ба тағирёбии иқлим марбутанд.

Дар сатҳи ҷаҳонӣ ҷиҳати расондани кумак ба кишварҳои рӯ ба тараққӣ дар талошҳояшон барои коҳишдиҳӣ ва мутобиқшавӣ ба тағирёбии иқлим тавассути фароҳам овардани асос барои гузаронидани мониторинги шаффоф, ҳисоботдиҳӣ ва ноилшавии фаврии ҳадафҳои кишварҳо дар самти иқлим ба ризоият расиданд.

Иштирок ва ҳисоботдиҳии мунтазам дар доираи шаффофият густурдаи сохторӣ ба ҳукуматҳо имкон медиҳад, ки амалҳои худро оид ба иқлим беҳтар арзёбӣ кунанду ба нақша гиранд. Шаффофият сохторӣ дар бораи иттилооти марбут ба партовҳои газҳои гулхонаӣ дар кишварҳо, пешрафт дар самти коҳиши партобҳо ва мутобиқшавӣ ба таъсири тағирёбии иқлим ва дастгирии молиявӣ ва технологӣ ба кишварҳои рӯ ба тараққӣ таъмин хоҳад кард.

Лоиҳа оид ба таҳкими тавонмандӣ (иқтидор) барои таъмини шаффофият (CBIT) дар доираи Стратегияи GEF-7 нисбати коҳиш додани оқибатҳои тағйирёбии иқлим барои дастгирии лоиҳаҳое, ки иқтидори институтсионалӣ ва техникӣ ҷиҳати қонеъ гардонидани талаботи афзояндаи шаффофияти Созишномаи Париж равона гардидаанд, саҳм мегузорад. CBIT кӯшиш менамояд:

• Институтҳои миллиро барои таъмини шаффофият мутобиқи афзалиятҳои миллӣ тақвият бахшад;

• Василаҳои дахлдор, омӯзиш ва кумакро барои иҷроиши муқаррарот, ки дар моддаи 13 Созишнома омадааст, пешниҳод намояд;

• Бо гузашти вақт ба болоравии шаффофият мусоидат намояд.